Π.Σ.Τ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΤΥΦΛΩΝ

Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών, ιδρύθηκε το 1932 και είναι ο πρώτος κοινωνικοσυνδικαλιστικός φορέας αυτό οργάνωσης των τυφλών στην Ελλάδα και γενικότερα, όλων των ατόμων με αναπηρίες. Η μακρά πορεία του χαρακτηρίζεται από μια ενδιαφέρουσα διαδρομή κοινωνικών και συνδικαλιστικών αγώνων που αρχίζουν από την πρώτη εκείνη δεκαετία του 1930.

Από την αρχή της ίδρυσης του, οι οργανωμένοι τυφλοί αμφισβήτησαν την απρόκλητη παρέμβαση της φιλανθρωπίας και όλων των αρνητικών συνεπειών της, διεκδικώντας αγωνιστικά και με τον πιο αποφασιστικό και πρόσφορο τρόπο το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση, στην εργασία, στην κοινωνική φροντίδα στην ισότητα απέναντι στον νόμο και την πλήρη συμμετοχή σ’ όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Στην μεταπολεμική Ελλάδα τα αιτήματα της εποχής για τους τυφλούς εξακολουθούν να είναι: η εκπαίδευση, η επαγγελματική κατάρτιση & κοινωνική αποκατάσταση.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, επιχείρησαν οι ίδιοι οι τυφλοί την ίδρυση των πρώτων τυπογραφείων Braille και εργαστηρίων σκουπών και βουρτσών.

Το 1951 για πρώτη φορά, με βασιλικό διάταγμα επετράπη η είσοδος των τυφλών, στην Μέση και αργότερα στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Τον ίδιο χρόνο, με τον Νόμο 1904/51 ΦΕΚ 212 Α/1-8-1951 καθορίζεται η νομική και επιστημονική έννοια του όρου «τυφλός» στην χώρα μας, σύμφωνα με τα κρατούντα διεθνώς και υποχρεώνεται το κράτος να λάβει μέτρα πρόνοιας και να καταβάλλει μηνιαία οικονομική ενίσχυση στους πιο αδύναμους έλληνες τυφλούς.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ιδρύεται η Σχολή Τυφλών Τηλεφωνητών, στον «Φάρο Τυφλών Ελλάδος», δημιουργώντας πραγματικές συνθήκες επαγγελματικής αποκατάστασης και καθιερώνει την ειδικότητα του Τυφλού Τηλεφωνητή, που βαθμιαία και μέχρι σήμερα έγινε σχεδόν το μοναδικό επάγγελμα των τυφλών στη χώρα μας, ενώ παράλληλα μικρός αριθμός δικηγόρων, εκπαιδευτικών και ελεύθερων επαγγελματιών συμπληρώνουν ένα περιορισμένο φάσμα στην απασχόλησης των τυφλών τις επόμενες δεκαετίες.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 μια δυναμική διαμαρτυρία των τυφλών (1964, έξω από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, ανάγκασε τον τότε Υπουργό Υγείας, να εφαρμόσει τον προαναφερόμενο νόμο 1904/51 και να προχωρήσει στην πρώτη καταβολή Προνοιακού Επιδόματος σε περιορισμένο αριθμό δικαιούχων.

Το κίνημα δυναμώνει σιγά – σιγά με την συνειδητοποίηση από όλους τους τυφλούς της χώρας, της ανάγκης για ενότητα και έτσι το 1975 συγχωνεύεται στον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών το Εθνικό Συμβούλιο Τυφλών Ελλάδος , (Ε.Σ.Τ.Ε).

Έτσι ο Πανελλήνιος ενισχύεται ακόμα περισσότερο με την προσχώρηση σε αυτόν, στελεχών ικανών με περισσότερη μόρφωση και εμπειρία.

Σημαντικότερη και κορυφαία στιγμή του Συνδέσμου και ολόκληρου του κινήματος των Ελλήνων τυφλών, αναδείχτηκε η 2 Μαΐου 1976 με την κατάληψη του τότε «Οίκου Τυφλών» Καλλιθέας, (σημερινό Κ.Ε.Α.Τ), που αποτέλεσε τη βάση μιας μακρόχρονης αγωνιστικής περιόδου, όπου οι τυφλοί με κεντρικά συνθήματα «ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΖΗΤΙΑΝΙΑ» και «ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΠΑΙΤΕΙΑ» έθεσαν στην πολιτεία τα κυριότερα αιτήματα και απαίτησαν ιεραρχικά την επίλυσή τους.
Από τότε άρχισε μια αλματώδης ανάπτυξη και ριζική αλλαγή στην οργάνωση και τους στόχους του Συνδέσμου, με τα πιο κάτω αποτελέσματα.

• Δημοσιοποίηση του «Οίκου Τυφλών» και η μετεξέλιξη του σε Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (Κ.Ε.Α.Τ).
• Η καθιέρωση του δικαιώματος της οικειοθελούς αποχώρησης, με πλήρη σύνταξη, μετά από 15 χρόνια εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα με το Ν.612/77 Φ.Ε.Κ 164 Α/14-6-1977 και 15ετίας στους Δημόσιους Οργανισμούς, Ν.2227/94 άρθρο 3 παρ 3 Φ.Ε.Κ 129 Α/11-8-1994
• Νομοθετικές ρυθμίσεις για την απασχόληση, με την υποχρεωτική πρόσληψη τηλεφωνητών στον Δημόσιο και ευρύτερο Δημόσιο Τομέα καθώς και με την ψήφιση των Νόμων 963/ 79 Φ.Ε.Κ 202 Α/1-9-79 για την αναγκαστική τοποθέτηση σε θέσεις του Ιδιωτικού Τομέα κυρίως, τυφλών τηλεφωνητών, που βελτιώθηκε με τον Νόμο1648/86 Φ.Ε.Κ 147/2-10-1986 και με τον 2643/98 άρθρο 3 παρ 6α Φ.Ε.Κ 220 Α/ 28-9-1998
• Ψήφιση του Νόμου 1160/81 Φ.Ε.Κ 147 Α /5-6-1981 που προέβλεπε σημαντικές φοροαπαλλαγές στο εισόδημα όλων των τυφλών, όπου στην συνέχεια ολοκληρώθηκε, και όλους τους μετέπειτα νόμους που αναφέρονται σ΄ αυτόν, με την πλήρη απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος από μισθό και σύνταξη, με τον Νόμο 2238/94 άρθρο 6 παρ 5 περίπτωση Θ Φ.Ε.Κ151 Α /16-9-94 ενώ σχετικές διατάξεις νόμων καθιερώνουν την πιο πάνω φορολογική νομοθεσία.
• Γενίκευση και επέκταση του Προνοιακού Επιδόματος σε όλους τους Έλληνες τυφλούς.
• Μέτρα για τη δωρεάν ή με μειωμένο κόμιστρο μετακίνηση των τυφλών, με όλα τα συγκοινωνιακά μέσα.
• Άνευ εξετάσεων εισαγωγή των τυφλών στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση και άλλες επιμέρους ρυθμίσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία.
• Για πρώτη φορά ψήφιση νόμων για την Ειδική Αγωγή & εκπαίδευση: ο 1143/81 Φ.Ε.Κ 80Α/31-3-81 , ο 1566/85 αρ 32, αρ33 Φ.Ε.Κ 167/30-9-85, ο 2817/2000 αρ 3 παρ 4&5 Φ.Ε.Κ 78/14-3-2000 και άλλες διατάξεις νόμων, την επόμενη 15ετία με στόχο την προώθηση της σχολικής ενσωμάτωσης των τυφλών, την παράλληλη στήριξη πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κ.α.

Γενικότερα η δεκαετία του ’80 χαρακτηρίζεται από τη δυναμική και αποτελεσματική παρέμβαση του Συνδέσμου, τη θεαματική βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της βαθμολογικής και μισθολογικής εξέλιξης των τυφλών εργαζομένων, καθώς και τη στροφή του Συνδέσμου στην επιδίωξη προσέγγισης προβλημάτων, όπως η τρίτη ηλικία και τα τυφλά άτομα με πρόσθετες αναπηρίες, όπου μέχρι τότε δεν είχαν αναδειχθεί ως ζητήματα πρώτης προβολής του χώρου.

Παράλληλα ο Σύνδεσμος μετέχει από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 σε Διεθνείς Οργανώσεις , Ευρωπαϊκές και Παγκόσμιες των Τυφλών και ανοίγει καινούργιους δρόμους επικοινωνίας, μεταφοράς γνώσης και εμπειρίας, που γίνονται πυξίδα για τη μελλοντική πορεία του.

Καθιερώνει και ενισχύει προγράμματα πολιτιστικά, ψυχαγωγικά και επιμορφωτικά με την λειτουργία καλλιτεχνικών μουσικών συγκροτημάτων (μουσικό συγκρότημα Νεολαίας Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών) κατά το παρελθόν λειτούργησε για πολλά χρόνια χορωδία Βυζαντινής και Δημοτικής Μουσικής πραγματοποιώντας διάφορες εκδηλώσεις και συναυλίες και εκδίδοντας δίσκους και cd. Επίσης λειτούργησαν αθλητικά τμήματα στίβου, ποδοσφαίρου, σκακιού κ.λ.π, που μετείχαν σε εθνικές και διεθνείς διοργανώσεις. Σήμερα ενισχύει και στηρίζει τα αθλητικά σωματεία τυφλών που ιδρύθηκαν με τον Νόμο 2725/1999 αρ.34 παρ18 &19 Φ.Ε.Κ 121 17-6-99.

Δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ίδρυση λειτουργία και ανάπτυξης τμήματος ομιλούντων βιβλίων, όπου αρχικά στήριζε αποκλειστικά τις προσπάθειες μαθητών και σπουδαστών.

Σημαντική για αυτή τη δεκαετία είναι και η κοινωνική ανάδειξη προσωπικοτήτων από το χώρο των τυφλών και του Συνδέσμου, που εξασφαλίζει τη συμμετοχή των ίδιων των τυφλών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ο Σύνδεσμος και οι τυφλοί εκπροσωπούνται πλέον θεσμικά στους μεγαλύτερους Δημόσιους και Ιδιωτικούς φορείς, που προσφέρουν υπηρεσίες σε άτομα με προβλήματα όρασης.

Επίσης ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Τυφλών Ε. Σ. Α. με α (από το 1989 έτος ιδρύσεως της), και μάλιστα οι μέχρι τώρα διατελέσαντες Πρόεδροι στο Τριτοβάθμιο Ανώτατο αυτό συνδικαλιστικό όργανο Παναγιώτης Κουρουμπλής και Ιωάννης Βαρδακαστάνης, προέρχονται από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών.

Το 1985 με την τροποποίηση του καταστατικού, καθιερώνονται δημοκρατικές διαδικασίες λειτουργίας και ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών, απέκτησε εκπροσώπηση και έκφραση Πανελλαδική, ιδρύοντας βαθμιαία εννέα (9) Περιφερειακές Ενώσεις Ανατολικής Μακεδονίας με έδρα την Καβάλα, Ανατολής Πελοποννήσου με έδρα το Ναύπλιο, Δυτικής Ελλάδος με έδρα την Πάτρα, Βορειοδυτική Ελλάδα με έδρα τα Ιωάννινα, Κεντρικής Ελλάδος με έδρα τη Θεσσαλονίκη, Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο, Νότιας Πελοποννήσου με έδρα την Καλαμάτα και Θράκης με έδρα την Ξάνθη. (περισσότερες πληροφορίες για τις Περιφερειακές στο τέλος του φυλλαδίου).

Οι δραστηριότητες ειδικά των τελευταίων χρόνων πέραν των στενά συνδικαλιστικών πρωτοβουλιών, έχουν δημιουργήσει ένα καινούργιο μεγάλο άνοιγμα, για την ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής των τυφλών της χώρας μας, αλλάζοντας ουσιαστικά την εσωτερική δομή και λειτουργία του Συνδέσμου, με την καθιέρωση εξειδικευμένων στελεχών.

Ανάληψη καινοτόμων προγραμμάτων στα πλαίσια των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, όπως:
Η δημιουργία της Υπηρεσίας Κινητικότητας /Προσανατολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης, της Υπηρεσίας Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Αποκατάστασης, των στελεχών ειδικών βιβλιοθηκών.
Οι προοπτικές για νέα στέγη του Συνδέσμου σε κατάλληλο κτίριο
Η λειτουργία εξειδικευμένου κέντρου επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης.
Η λειτουργία μονάδων εξυπηρέτησης τυφλών πολύ αναπήρων ατόμων και μονάδων φροντίδας τυφλών τρίτης ηλικίας.
Η οργάνωση και λειτουργία Έκθεσης Τεχνικών Βοηθημάτων, που συμβάλουν καθοριστικά στην αυτοεξυπηρέτηση και στήριξη των τυφλών και μερικώς βλεπόντων ατόμων και άλλες δράσεις.
Η λειτουργία τμήματος κατάρτισης και προσβασιμότητας των τυφλών και μερικώς βλεπόντων χρηστών στον Η/Υ και η παροχή πληροφόρησης και στήριξης καθώς και κατάρτισης προγραμμάτων στο τομέα της πληροφορικής και γενικότερα η εξοικείωση με τις σύγχρονες τεχνολογίες.

Το 2004 ιδρύθηκε με βασικό της κορμό τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών, η Εθνική Ομοσπονδία Τυφλών (Ε.Ο.Τ) που αποτελεί το 2ο βάθμιο συνδικαλιστικό όργανο των Ελλήνων Τυφλών εκπροσωπώντας τον χώρο των τυφλών στην Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με αναπηρία, (Ε. Σ. Α με α), και είναι ο κύριος εκφραστής των αιτημάτων του κινήματος των τυφλών στην Ελληνική πολιτεία, ενώ ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών, παραμένει επίτιμο μέλος της Συνομοσπονδίας.

Στη συνέχεια ο Σύνδεσμος, ακολούθησε τις γενικότερες αλλαγές και τάσεις στις διεθνείς και εσωτερικές εξελίξεις.

Υπό την καθοδήγηση της Ε.Σ.Α. με Α ο Σύνδεσμος υιοθέτησε ένα νέο μοντέλο και τρόπο διαβούλευσης και διεκδικήσεων από την πολιτεία.

Το πολιτικό κοινωνικό και νομικό περιβάλλον, δημιούργησε καινούργιες συνθέσεις και αντιλήψεις, που αποκρυσταλλώνονται στις τροποποιήσεις του Συντάγματος 2001 της κοινοτικής και διεθνούς νομοθεσίας, κυρίως όμως στη Συνθήκη του Ο.Η.Ε, που θέτουν στο κέντρο της στρατηγικής και της διεκδίκησης, την δικαιωματική προσέγγιση και την απαίτηση εφαρμογής οριζόντιων και κάθετων πολιτικών και την διάχυση της αναπηρίας (ως αναγνώριση της ανθρώπινης ποικιλομορφίας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Η στροφή αυτή του αναπηρικού κινήματος, ακολουθείται ως σήμερα, εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες, υποστηρίζοντας τις αρχές της πλήρους ισότητας και ισονομίας.

Τις εξελίξεις αυτές διέκοψε εν πολλοίς, η βαθιά πολιτικο οικονομική και κοινωνική κρίση, στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία με τις γνωστές αρνητικές συνέπειές της.

Ο Σύνδεσμος και συνολικά το αναπηρικό κίνημα, αντιμετώπισε ψύχραιμα και αποτελεσματικά σε μεγάλο βαθμό τις συνέπειες αυτές, διατηρώντας σε ένα βαθμό το εισόδημα των αναπήρων, δίνοντας βάρος κυρίως στις φτωχότερες ομάδες, κρατώντας σε ισχύ, πολλές ευεργετικές διατάξεις προηγουμένων χρόνων, ενώ υπήρξαν μέσα σ’ αυτήν την κρίση και νέα θετικά, νομοθετήματα, όπως η λήψη του Προνοιακού Επιδόματος Τυφλότητας, που επεκτάθηκε από το 95% ποσοστό αναπηρίας στο 80% και άνω, καθώς επίσης διατηρήθηκαν και διευρύνθηκαν οι φοροαπαλλαγές στο εισόδημα και πάλι από το ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω με τις διατάξεις των νόμων:
4331/15 αρ.8 στη πρώτη περίπτωση Φ.Ε.Κ 69Α/2-7-15 και
4172/13 αρ14 παρ.2, παρ. δ, ε Φ.Ε.Κ 167Α23-7-13

Το πιο βαρύ τίμημα αυτής της 10ετίας είναι ίσως η διόγκωση της ανεργίας των τυφλών που απειλεί σοβαρά τους νέους να βρεθούν εκτός εργασιακού περιβάλλοντος.

Το πρόβλημα αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να απασχολήσει άμεσα την ηγεσία του χώρου με νέες σύγχρονες προτάσεις, για την εργασία που θα συνδέονται άλλωστε με την γενική εκπαίδευση και την Ειδική Αγωγή, την επαγγελματική κατάρτιση σε νέους σύγχρονους προσανατολισμούς.

Τέλος πρέπει να επισημανθεί και η έκδοση της κοινής Υπουργικής απόφασης που εκδόθηκε την 28η Δεκεμβρίου 2018, Δ12α/Γ.Π.Οικ68856/2202 αρ.11 Φ.Ε.Κ 5855Β/28-12-18 με την οποία στο εξής δεν συνυπολογίζεται το ποσό του Προνοιακού Επιδόματος Τυφλότητας στο ετήσιο εισόδημα, όπως άλλωστε έγινε και στο ποσό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ένα αίτημα που απασχόλησε και προτάθηκε πολλές φορές στο παρελθόν χωρίς επιτυχία.

Οι συνθήκες και τα πρόσωπα γύρω μας αλλάζουν, νέα προβλήματα προστίθενται στα παλιά η τεχνολογία ελευθερώνει αλλά ίσως δημιουργεί και νέα εμπόδια προσβασιμότητας στη καθημερινή ζωή που χρειάζονται καίριες παρεμβάσεις, σταθερές θέσεις και αποφασιστικές διεκδικήσεις.

Οι φορείς μας ίσως δεν μπορούν να αλλάζουν τη ζωή της χώρας, μπορούν όμως να παραμείνουν οι σταθεροί πυλώνες που θα στηρίζουν την προσπάθεια για την λύση μικρών και μεγάλων ατομικών και ομαδικών προβλημάτων.

Όσο το αναπηρικό κίνημα θα είναι ισχυρό προοδευτικό ευπροσάρμοστο με φαντασία και τόλμη, οι ανάπηροι μπορούν να εμπιστευτούν ένα καλύτερο παρόν και μέλλον.

Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών διοικείται από 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο και είναι αποκλειστικός εκπρόσωπος των Ελλήνων Τυφλών στην Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) και σε όλες τις διεθνείς επίσημες οργανώσεις των τυφλών, όπως η Διαβαλκανική Επιτροπή
Συνεργασίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση Τυφλών (EBU) και η Παγκόσμια Ένωση Τυφλών (WBU).